Ang Makasaysayan Kong Pagdatal sa Isla ng Panay

ANG MAKASAYSAYAN KONG PAGDATAL SA ISLA NG PANAY
ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nobyembre 23, 2008. Ang petsang ito ang una kong pagyapak sa isla ng Panay, sa daungan ng katiklan sa Aklan. Galing sa Mindoro, gabi na kami nakarating sa Katiklan at tanaw na raw doon ang Boracay, ngunit di na rin namin natanaw dahil madilim na. Mga bandang alas-diyes na iyon ng gabi.

Kasama ako noon sa Duyog Mindanao, sa kanilang People's Caravan o Lakbayan para sa Kapayapaan sa Mindanao. Idinaos ito mula sa Lunsod ng Baguio noong ika-21 ng Nobyembre, 2008 at nagtapos sa Lunsod ng Cotabato noong ika-28 ng Nobyembre, 2008. Ang "duyog" ay salitang Cebuano sa "kapayapaan".

Naging makasaysayan sa akin ang pagsama ko sa Duyog Mindanao dahil nakarating ako ng Panay, na binubuo ng probinsya ng Antique, Aklan, Capiz at Iloilo. Naging makasaysayan sa akin dahil kahit papaano, nakalapit ako, sa buong buhay ko, bagamat di nakarating, sa lupain ng aking mga ninuno.

Sa Panay, sa lalawigan ng Antique, isinilang ang pinakamamahal kong ina. Ngunit sa mahabang panahong nandito ako sa mundo ay di ko pa ito napuntahan, dahil isinilang ako't lumaki sa Maynila. Ang napupuntahan ko lagi ay Batangas na sinilangan naman ng aking ama.

Bagamat di ako nakarating sa Antique ay parang napalapit na rin ako sa sinilangan ng aking ina dahil sa pagtapak ko sa unang pagkakataon sa Panay. Dalawang probinsya rito ang narating ko. Ito ay ang Aklan, dahil dito dumaong ang barko galing Mindoro, at sa Iloilo, kung saan kami natulog, kumain, nangampanya at nakiduyog. Sa Iloilo kami nanggaling bago kami pumunta ng Bacolod sa isla ng Negros.

Maraming salamat sa pagkakataong ibinigay na ito at ang petsang ito'y di ko malilimutan.

Sira na ang aking sapatos na balat na iniapak ko sa Panay. Ngumanga na ang swelas, at pudpod na rin dahil sa mahabang serbisyo nito sa akin. Gayunpaman, mahal ko na rin ang sapatos na ito, dahil magkasama kaming nakarating ng Panay. Katunayan, pinahiran ko pa ng putik ng Panay ang aking sapatos bilang souvenir.

Itinago ko ang aking sapatos na isinuot sa pagyapak sa lugar na ito bilang tagapagpaalala na minsan man, dahil sa Duyog Mindanao, ay halos narating ko na ang sinilangan ng aking mahal na ina.

(Ang akdang ito'y nalathala sa aklat ng may-akda na "Bigas, Hindi Bala, 56 Tula, Alay Para sa Kapayapaan sa Mindanao", pahina 66-67)

Pambungad sa aklat na TULA .45

PAUNANG SALITA

PAG KINALABIT ANG GATILYO NG DIWA

TUMATAGOS ANG PUNGLO SA TULA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Marahil maraming magtatanong kung bakit pinamagatan ko itong Tula.45, na para daw itinulad ko sa isang uri ng baril ang tula.

Tama sila. Nang malikha ko ang isang tulang ikinumpara ko ang tula sa isang uri ng baril, ang naisipan kong baril ay ang Kalibre.45 na kadalasang ginagamit ng national artist at popular na aktor na si Fernando Poe Jr. sa kanyang mga pelikula.

Palagay ko, napakagandang metaphor ng baril sa tula, na habang pinapanood ko ang ilang pelikula ni FPJ, kadalasan itong tungkol sa poetic justice.

Ang poetic justice, o matulaing katarungan (sarili kong salin), ayon sa ilang intelektwal, ay isang gamit sa panitikan na ang katangian ay nagbibigay ng gantimpala sa mga mabubuti at nagpaparusa naman sa masasama. Ayon naman kay Aristotle, sa kanyang akdang Poetics, ang pangangailangan para sa matulaing katarungan ay ipinakita  rin sa gawa ng mga manunulat ng unang panahon na sina Horace, Plutarch at Quintilian. Marami ring halimbawang makikita sa Banal na Komedya ni Dante, sa mga dula ni Shakespeare, sa Florante at Laura ni Balagtas, at sa marami pang nobela, tula, dula, kwento, epiko, at iba pang likhang pampanitikan.

Ngunit ang mga makatang tulad ko ay di lang daw poetic justice, sabi ng isa kong kaibigan. Ang dapat daw, poets just-tiis, dahil lagi na lang daw kaming nagtitiis. Laging walang pera, di sapat ang kinakain kaya namamayat, naghihirap, at wala naman daw pera sa paggawa ng tula. Hindi ito manenegosyo.

Sa ganang akin, totoong pulos tiis nga ako, ngunit nakadarama naman ako ng kasiyahan kapag nakaliliha ng tula. Katunayan, parang itinuring ko na rin itong bisyo. Kung iyong iba ay pagyoyosi o pagbabarik ang kanilang bisyo, ako naman, paghabi ng mga salita. 

Naniniwala kasi akong wala pang tatlumpu ang letrang aking magagamit, ngunit parang madyik na marami itong kumbinasyon, nakikipag-usap sa diwa ng kapwa, nakapagpapasaya o kaya'y nakapagpapalungkot ng puso, at nakapagbibigay din ng inspirasyon habang binabasa ang tula. Habang kinakalabit ko ang gatilyo ng aking diwa habang nakatulala o kaya'y masaya o kaya'y habang nag-iinom ng serbesa o kaya'y habang hawak ang plakard sa rali, tumatagos ang punglo ng aking diwa sa pluma at papel na tangan upang makalikha.

Karamihan ng mga tulang narito ay may tugma at sukat, bagamat meron ding malayang taludturan. Mas magandang pagkumbinahin ang mga letra sa tugma at sukat, kaysa malayang taludturan.

Halos lahat ng mga tulang narito’y nalathala sa pahayagang Obrero, at sa publikasyong Taliba ng Maralita.

Hindi ko aasahang magustuhan ninyo ang aking mga tula, ngunit inaasahan kong manamnam ninyo sa kaibuturan ng inyong puso't diwa ang sinasaad ng bawat likha.

Kung may komento kayo o mungkahi, mangyaring sabihan naman ninyo ako. 

Maraming salamat sa inyong pagtangkilik.

Gregorio V. Bituin Jr.

Sampaloc, Maynila

Nobyembre 7, 2008