56 TULA SA PEACE CARAVAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Isa ako sa mapalad na nakasama sa Peace Caravan mula Baguio City patungong Cotabato City mula Nobyembre 21 hanggang 28, 2008, kung saan nananawagan ito na magkaroon ng tunay na kapayapaan sa Mindanao. Ito’y pinangunahan ng Duyog Mindanao.
Ang mga sumusunod na tula ang aking mga nalikha at produkto ng paglalakbay ng Peace Caravan hanggang sa aking pag-alis sa Davao noong Nobyembre 30. Ang mga tulang narito ay makikita sa isyung Nobyembre ng blog na: http://matangapoy.blogspot.com.
May idadagdag pa akong dalawa pang tula para maging 50 na isasama ko naman ang ilang gawa ko pagdating dito sa Maynila. Di pa ito natatapos. Ang lahat ng tula ay balak kong isalibro na pamamagatan kong “Bigas, Hindi Bala: 50 Tula para sa Kapayapaan ng Mindanao” na batay naman sa islogang nakasulat sa streamer na isinabit sa mga sasakyang sumama sa Peace Caravan mula Baguio City hanggang Cotabato City.
Upang marami pa kayong malaman hinggil sa Duyog Mindanao, mangyaring paki-klik ang http://www.duyogmindanao.org/.
Halina't basahin ang naritong mga akda. Maraming salamat sa inyong pagtangkilik.
HALIKA RITO, KAPAYAPAAN
10 pantig, soneto
Nais namin ng kapayapaan
Doon sa lupang ka-Mindanawan
Pagkat iyon ang makatarungan
Sa lahat doong naninirahan.
Hustisya’y nais ng mamamayan
At pagkain sa hapag-kainan
Kapayapaan, hindi digmaan,
Ang sagot at hindi karahasan.
O, nasaan ka, kapayapaan
Tila kay-ilap mo’t di abutan
O ikaw ba’y naririyan lamang
At abot-kamay ng mamamayan.
Halika rito, kapayapaan
At yakapin mo ang sambayanan.
- Baguio City, Nobyembre 20, 2008
KAPAYAPAAN SA BAKWIT
tulang siyampituhan
Ang kapayapaan sa bakwit
Ay kailan kaya sasapit
Ang buhay nila’y nasa bingit
Dahil sa digmaang kaylupit.
O, aming mahabaging langit
Hiling naming nawa’y sumapit
Ang kapayapaan sa bakwit.
- San Fernando, Pampanga
Nobyembre 21, 2008
HINDI DUGO ANG DAPAT BUMAHA
10 pantig, soneto
Hindi dugo ang dapat bumaha
Kundi itong ating pagkalinga
Hindi punglo sa parang ng digma
Kundi kapayapaan sa madla.
Hindi digmaan at pagbabanta
Kundi payapang puso at diwa
Hindi pagdaloy ng mga luha
Kundi pag-agos ng pang-unawa.
Hindi bala ang dapat tumagos
Sa katawan ng mga hikahos
Hindi dugo ang dapat umagos
Kundi pag-ibig sa pusong kapos.
Di ba’t mundo’y kay-ganda’t kay-ayos
Kung kapayapaa’y malulubos.
- Calumpit, Bulacan
Nobyembre 21, 2008
BIGAS, HINDI BALA
6 pantig
Bigas, hindi bala
Pagkain, di gyera
Mundong mapayapa
Hindi pandirigma.
Trabaho at lupa
Di dusa at luha
Kalinga’t unawa
Di banta ng digma.
- Malolos, Bulacan
Nobyembre 21, 2008
DI NORMAL ANG DIGMAAN
14 pantig
Wala silang pakialam magkadigmaan man
Ang mga rebelde at itong pamahalaan
Dahil ito’y normal naman daw na kalagayan
Kahit ang nagbabalita’y pinagsasawaan.
Di normal ang digmaang laging nauulinig
Mortar, baril at bomba sa magkabilang panig
Kung sa gabi't araw ito'y laging naririnig
Apektado ang mga sibilyang nanginginig.
Nanginginig pagkat baka tamaan ng bomba
Ang kanilang bahay, kabuhayan at pamilya
Kaya bago mamatay ay nagsisilikas na
Pagkat naiipit na ng magkalabang pwersa.
Hindi normal ang digmaan pagkat nagugulo
Ang buhay ng sibilyan, ng karaniwang tao
Edukasyon at kabuhayan ay apektado
Napupunta sa bala ang pondo ng gobyerno.
Gyera’y normal ba dahil laging napapakinggan
Sa araw at gabi ang bombahan at ratratan?
Hindi maaaring maging normal ang digmaan
Dahil ang nakataya’y buhay ng mamamayan.
- Quezon Memorial Circle
Nobyembre 22, 2008
BAKIT MAGDIDIGMAAN TAYO, KAPATID?
13 pantig, soneto
Bakit ba tayo magdidigmaan, kapatid
Kung buhay naman natin itong mapapatid
Pag-usapan natin ang problema’t balakid
Upang kapayapaan itong maihatid.
Bakit magdidigmaan kung mareresolba
Sa pag-uusap anumang ating problema
Sa kulay ma’t relihiyon ay magkaiba
Magkakapatid tayong di dapat magdusa.
Di ba’t kaysakit kung kapatid ay mapatay
Kaya buong panahon tayong malulumbay
Ang digmaan ba ang sukatan ng tagumpay
O sa digmaan pala’y pawang paglalamay.
Kapatid ko, halina’t pag-usapan natin
Anumang mga susulpot na suliranin.
- Maharlika Village, Taguig, Metro Manila
Nobyembre 22, 2008
SA DIGMAAN, SIBILYAN ANG KAWAWA
12 pantig
Nagulo na naman ang lupang pangako
At muling pumatak ang kayraming dugo
Marami na namang buhay na naglaho
Bilang ng namatay ay hindi na biro.
Di ba’t may usapang pangkapayapaan?
Sinong nagsimula at may kagagawan
Nitong nagaganap na bagong digmaan
Mga rebelde ba o pamahalaan?
Ang mga sibilyan ang siyang kawawa
Pag nagpatuloy pa itong mga digma
Nagulo ang buhay nitong matatanda
Pati pag-aaral nitong mga bata.
Kayrami na ngayon ng naghihikahos
At kanilang buhay ay kalunos-lunos.
Ang digmaang ito’y kaylan matatapos
Upang buhay nila’y kanilang maayos?
- sinimulan sa Batangas pier at tinapos sa barko patungong Calapan, Oriental Mindoro,
Nobyembre 22, 2008
SA BAWAT DIGMAAN
10 pantig
Pinupulbos ng digmaang ito
Ang ating buhay at pagkatao
Na parang nagngingitngit na bagyo
At sibilyan ang dinidelubyo.
Ang digmaa’y simbigat ng bundok
Na di lahat ay kayang lumunok
Marami na ang dito’y nalugmok
Tila dumapo’y sanlibong dagok.
Ang bawat digmaan ay kay-alat
Para kang nilulunod sa dagat
Tila ka rin isdang ginagayat
Buhay natin ay puno ng sugat.
Dagat ng dugo ang sinisisid
Nitong digmaang sadyang balakid
Sa ating kapwa magkakapatid.
Digmaa’y paano mapapatid?
Bawat panig ay magtalakayan
At tiyaking magtigil-putukan
Na ang kanilang pag-uusapan
Ay usaping pangkapayapaan.
Pigilan ang anumang pagsiil
Nang mawala ang mga hilahil
Ang digmaan ay dapat matigil
Upang tagas ng dugo’y mapigil.
- Calapan, Oriental Mindoro
Nobyembre 23, 2008
KALAPATI’Y KAILAN DADAPO?
10 pantig, soneto
Kalapati’y kailan dadapo
Sa sanga ng ating diwa’t puso?
Kailan pa kaya maglalaho
Ang digmaang nakakatuliro?
Kung may di pagkakaunawaan
Ay mag-usap muna ng harapan
Ayusin ang problemang anuman
At huwag daanin sa patayan.
Kalapati’y dapat makiniig
Sa pagtatagpo ng bawat panig
At ang huning sa kanya’y marinig
Ay kapayapaan sa daigdig.
Kalapati’y dapat nang dumapo
Sa sanga ng bawat diwa’t puso.
- Iloilo, Nobyembre 24, 2008
KAYGANDA NG KAPAYAPAAN
9 pantig, soneto
Kayganda ng kapayapaan
Habang kita’y tinititigan
Ngiti mo’y isang kasiyahan
Sa aking puso at isipan.
Ngunit kung dahil na sa digma
Magandang ngiti mo’y mawala
Puso ko’y tiyak na luluha
At isip ko’y di na payapa.
Kapayapaan ay kayganda
Pag ang problema’y naresolba
Ngiti mo’y muling makikita
At mundong ito’y liligaya.
Ngayon, ako ay nalalango
Sa ngiting tumagos sa puso.
- Iloilo City, Nobyembre 24, 2008
MINAHAL NA KITA, KAPAYAPAAN
11 pantig
Minahal na kita, kapayapaan
Tulad ng kapatid mong kalayaan
Nawa ikaw ay agad matagpuan
Ng nalulumbay kong puso’t isipan.
Nang makita kita’y tila nanginig
Ang puso kong itong nangangaligkig
O, ikaw ang nais kong makaniig
Pagkat kapayapaan ay pag-ibig.
Kapayapaan, ikaw na’y maglambing
Halika na rito sa aking piling
Pag nadama na kita ng taimtim
Ang pagtulog ko’y tiyak na mahimbing.
Ipagtatanggol kita kahit saan
Buhay ko’y alay hanggang kamatayan
Hiling ko lamang ako’y iyong hagkan
Pagkat mahal kita, kapayapaan.
- Bacolod City
Nobyembre 25, 2008
KAPAYAPAAN, IPAGLABAN
10 pantig
Maraming kay-agang namayapa
Di nakilala ang mga mukha
Pagkat naging biktima ng digma
Habang naiwan ay lumuluha.
Paano kung ang luha’y maubos
At mapalitan ito ng poot
Tiyak digmaa’y di matatapos
Pagkat gantihan itong susulpot.
Ilan sa naiwan ay kakasa
At hahawak na rin ng sandata
Nang maipaghiganti ang ama
Ang ina at ang buong pamilya.
Ngunit kung gantihan ang maganap
Ang kapayapaan na’y kay-ilap
Marami ang lalong maghihirap
Kaya nararapat nang mag-usap.
Gyerang ito’y anong pinagmulan
Digmaan ba yaong kasagutan?
O gawin dapat ay pag-usapan
Yaong sa problema’y kalutasan?
Kaytindi man yaong sakripisyo
Basta’t kapayapaan ay matamo
Sadyang napakahalaga nito
Sa ating buhay at pagkatao.
Nasa’y di simpleng katahimikan
Kundi kamtin ang kapayapaan
Sa ating buhay, puso’t isipan
Kaya atin itong ipaglaban!
- sinimulan sa Bacolod City, tinapos sa barko ng Negros Navigation papuntang Cagayan de Oro City, Nobyembre 25-26, 2008
HILING NI MUCHTAR
11 pantig
(Si Muchtar ay 13-anyos na batang lalaki at isang bakwit, taga-Pagangan, Maguindanao. Kasama siya sa Peace Caravan mula Baguio City hanggang Cotabato City, Nobyembre 21-28, 2008)
Sa lugar nila nang magkadigmaan
Pati mga bata'y naapektuhan
Marami ang nawalan ng tahanan
At nakaranas din ng kagutuman.
Kabilang dito ang batang si Muchtar
Na napaalis sa kanilang lugar
Natigil na siya sa pag-aaral
Pamilya pa niya'y gutom at pagal.
Kaya si Muchtar nang kanyang malaman
Na may ilulunsad na Peace Caravan
Siya'y sumama upang manawagan
Na wakasan ang nangyaring digmaan.
At mula doon sa lugar ng digma
Sumama sa karabanang mahaba
At naging isang tagapagsalita
Na kapayapaan ang winiwika.
Ang Peace Caravan saanman magpunta
Hinihiling niyang matigil sana
Yaong digmaang nagbigay ng dusa
Nang pag-aaral ay matapos niya.
Simpleng kahilingan ng isang bata
Nais niyang matigil na ang digma
Tulad din ng hiling ng matatanda
Upang bayan nila'y maging payapa.
Hiling ni Muchtar ay ating pakinggan
Nang makapag-aral siyang tuluyan
Kasama ang iba pang kabataan
Pagkat sila itong bukas ng bayan.
- sinulat sa barko ng Negros Navigation at tinapos sa Cagayan de Oro, Nobyembre 26, 2008.
DILI MI PESTE
11 pantig, soneto
Mula sa barko sa aming pagdating
Agad naglakbay hanggang sa mapansin
Rali sa korte sa ami'y gumising
Ang sigaw nila, "Hindi kami saging."
"Di kami pesteng dapat maispreyan
Pagkat kami'y taong may karangalan
Na dapat lang naman nilang igalang
Kami'y di mga peste sa sagingan."
Ang karabana'y agad sumuporta
Sa panawagan nila ng hustisya
Para sa mga nagkakasakit na
At sa patuloy nilang pagdurusa.
Ang mga tao'y dapat nang pakinggan
At hustisya'y igawad ng hukuman.
- sinulat ng makata sa harap ng gusali ng korte ng Cagayan de Oro habang nagrarali ang mga lumalaban sa aerial spraying sa Davao, habang ang mga ito'y nakasuot ng pulang tela sa ulo na nakasulat "Dili mi peste" na may bungo sa gitna, Nobyembre 26, 2008.
DAPAT BUHAY AY PAYAPA
11 pantig, soneto
Dapat sa buhay nati'y walang banta
Walang anumang alitan at digma
Dapat tamasa rin natin ang laya
Mula sa krimen, alitan at luha.
Kung anuman ang dumating na sigwa
Ay patuloy tayong magpakumbaba
Ito'y napakatamis na adhika
Upang mamuhay tayo ng payapa.
Pangarapin nating wala nang digma
Na gugulo sa ating puso't diwa
Pangarapin nating wala nang luha
Na dadaloy dahil di umunawa.
Kung kapayapaan lagi ang wika
Tao sa mundong ito'y mapayapa.
- Iligan City
Nobyembre 26, 2008
ALITAN AY WAKASAN
11 pantig, soneto
Kung sa ating puso't kaibuturan
Nagmumula yaong kapayapaan
Dapat palang masimulang linisan
Ang ating diwa, pati kalooban.
Kung malinis ang ating kalooban
Haharapin nati'y kapayapaan
Kaya kung may namumuong alitan
Gagawan ng paraang pag-usapan.
Ang isang daan sa kapayapaan
Ay paggamit ng payapang paraan
Ang anumang alitan ay wakasan
Pag-usapan ang mapagkasunduan.
Kaya't lagi nating pagsisikapan
Na bawat isa'y magkaunawaan.
- sinulat sa isang open awditoryum kasama ang mga estudyante at kabataan sa Kolambugan, Lanao del Norte, Nobyembre 26, 2008
LUMULUHA ANG MARAMING INA
10 pantig, soneto
Lumuluha ang maraming ina
Pagkat pati mga anak nila
Ay nadamay at naging biktima
At sa gyerang ito'y nagdurusa.
Nasira ang maraming taniman
Nasunog ang kanilang tahanan
Nawala pati ang kabuhayan
At pati pamilya'y namatayan.
Ang digmaan ay tila berdugo
Na sumira sa kayraming tao
Lumaganap ang maraming gulo
Gyera'y sadyang nakatutuliro.
Mga ina'y patuloy ang luha
Hibik nila'y wakasan ang digma.
- Kauswagan, Lanao del Norte
Nobyembre 26, 2008
MEKANISMO NG USAPAN
14 pantig, soneto
Ang sabi ng gobernador, sa aking hinagap
Upang makamit ang kapayapaang pangarap
Dapat may bagong mekanismo sa pag-uusap
Ito ang dapat ayusin at mangyaring ganap.
Kung ang mga rebelde'y agad na papayagang
Bumalik na sa usapang pangkapayapaan
At magpalakas sila habang tigil-putukan
Ito'y pagbalewala sa mga namatayan.
Katarungan ang hanap ng mga apektado
Sino ang dapat sisihin sa digmaang ito
Ito ang dapat sagutin sa maraming tao
Pagkat nawasak na ang buhay nila sa gulo.
Pag-uusap dapat ay may bagong mekanismo
Pagkat ang dati raw ay di na uubra rito.
- Provincial Capitol, Lanao del Norte
Nobyembre 26, 2008
KAPAYAPAAN AY SUMAINYO
10 pantig
Kapayapaan ay sumainyo
Sapagkat magkakapatid tayo
Alitan ay pag-usapan ninyo
Huwag sa gulo't init ng ulo
Daanin ang pagresolba nito
Ito ang aming pagsusumamo
Na tayo'y dapat magpakatao
At laging makipagkapwa-tao
Upang payapang diwa sa mundo
Ay lumaganap na ngang totoo.
- Dimaporo Gym, Mindanao State University, Marawi City
Nobyembre 27, 2008
PAG BAYAN NA ANG NANGINIG
tulang dalit
Pag bayan na ang nanginig
Halina't buhusan ng tubig
Itong magkabilang panig
Upang init ay lumamig.
- habang sumasamang bumili ng gamot sa botikang Alamina Pharmacy sa Marawi City
Nobyembre 27, 2008
KAYRAMING TAO SA EVACUATION CENTER
9 pantig
Sadyang tadhana ba'y kaylupit
Pagkat napakaraming bakwit
Na doon ay namilipit
Pagkat sa bayan sila'y gipit.
Doon sila nagsisiksikan
Silang umiwas sa digmaan
Pami-pamilya ang nawalan
Ng kani-kanilang tahanan.
Ang bahay nila'y nasunog na
Pagkat tinamaan ng bomba
Kaya't ito'y iniwanan na
Nang makaiwas sa disgrasya.
Mga bakwit ay nangangarap
Magwawakas pa ba ang hirap
Kailan daw mahahagilap
Ang kapayapaan ng ganap.
- sa isang Madrasa na ginawang evacuation center papuntang Piagapo, Lanao del Sur
Nobyembre 27, 2008
TAYO'Y MGA TAGAAKAY SA KAPAYAPAAN
8 pantig
Tayo'y mga tagaakay
Tungo sa kapayapaan
Upang lahat ay mabuhay
Ng nagkakaunawaan.
Di tayo basta hihimlay
Sa harapan ng digmaan
Pagkat ating iaalay
Pagkalinga't unawaan.
Ang tangan nating prinsipyo:
Bawat isa'y nangangarap
Kapayapaan sa mundo
Sa buhay natin ay maganap
Pati karaniwang tao
Na ito rin ang malasap
Mga tagaakay tayo
Tungo sa bayang pangarap.
- Mindanao State University, Marawi City
Nobyembre 27, 2008
KAPAYAPAAN AY BATAY SA HUSTISYA
11 pantig
Ang kahulugan ng kapayapaan
Ay di lang pagkawala ng digmaan
Kundi pagkakaroon ng katarungan
Sa puso at diwa ng sambayanan
Karapatang kumain at mabuhay
Edukasyon, trabaho at pabahay
Kalusugan, paniwala, magnilay
Ay dapat matamasa nilang tunay
Pag ang mga putok ba'y nawala na
Pag di narinig ang mga bomba
Pag nawala na ang banta ng gyera
Mga ito ba'y kapayapaan na?
May kapayapaan kung may hustisya
Sa bawat komunidad at sa kapwa.
- College of Education Mini-Theater, MSU-IIT,
Tibanga, Iligan City, Nobyembre 27, 2008
PAGPAPAHALAGA SA SALITA
11 pantig, soneto
Kung nais mo ng buhay na payapa
Tuparin mo ang pangako't salita
Pagkat salita mo ang iyong mukha
At ang pangako mo ang iyong sumpa.
Kaya dapat lamang pahalagahan
Yaong may mabubuting kalooban.
Sapagkat sila'y tapat sa usapan
Salita'y binibigyang katuparan.
Kung minamahalaga ang salita
Ikaw ay tiyak na kahanga-hanga
Ang dumaan man ay anumang sigwa
Tiyak na tulad mo'y di magigiba.
Payapang mundo'y ating makakamtan
Kung salita'y pinahahalagahan.
- Iligan City
Nobyembre 27, 2008
(ang tulang ito'y nilikha ng makata habang nakikibahagi sa Peace Caravan ng Duyog Mindanao mula Baguio City hanggang Cotabato City, Nobyembre 21-28, 2008)
PAGSUMIKAPANG MAISANDIG
11 pantig
Kung sa ating puso'y walang pag-ibig
Kapayapaan ay di mananaig
Pagsumikapan nating maisandig
Kapayapaan sa buong daigdig.
- maraming nagraraling Muslim ang sumalubong sa amin sa Brgy. Matampay, Balabagan, Lanao del Sur, Nobyembre 28, 2008
PAG NAPLAT ANG GULONG NG KAPAYAPAAN
12 pantig
Pag naplat ang gulong ng kapayapaan
Ititigil na ba ang mga usapan
Ang magreresolba ba nito'y digmaan
O baka pwede nang magtigil-putukan?
- naplatan ng gulong ang sinasakyan namin sa Km1611, C12, sa Lanao del Sur
Nobyembre 28, 2008
ANG LAWA NG LANAO
12 pantig
Kaylinaw ng tubig sa Lawa ng Lanao
Na sa aking uhaw ay makatitighaw
Ito'y lawang nais kong makaulayaw
Na sa puso't diwa'y sadyang nakapukaw.
Payapang payapa ang Lawa ng Lanao
Marahil sapagkat siya'y humihiyaw:
"Sa kapayapaan, ako'y nauuhaw
Tanging sa uhaw ko'y ito ang titighaw."
Kung adhika nati'y ganito kalinaw
Maaakay natin ang sinumang uhaw
Sa kapayapaang sa puso'y durungaw
Lalo't tapat tayo't hindi paimbabaw.
Tila ang mensahe ng Lawa ng Lanao
Ito ma'y kaylalim ay sadyang kaylinaw:
"Ang buhay sa mundo'y hindi na papanglaw
Kung kapayapaan ang dito'y tatanglaw."
- habang tumatahak sa hiway papuntang Cotabato City mula Marawi
Nobyembre 28, 2008
TAMBOL ANG SINALUBONG
tulang siyampituhan
Mga tambol ang sinalubong
Sa aming dinaanan doon
Na kapayapaan ang layon
Sa mahabang lakbay na iyon.
Kahit noon ay umaambon
Kita sa plakard ang pag-ayon
Kaya tambol ang sinalubong
- Brgy.Daguan, Kapatagan, Lanao del Sur
Nobyembre 28, 2008
KAYRAMING TSEKPOINT
10 pantig
Kayraming teskpoint itong nadaanan
Habang patungo sa paroroonan
Sa bawat sulok, bawat lansangan
Tila patuloy ang sagupaan
At di pa nagtitigil-putukan.
- habang dumaraan sa hiway, Lanao del Sur
Nobyembre 28, 2008
PAANO MATUTUGUNAN
tulang siyampituhan
Paano ba matutugunan
Ng dalawang naglalabanan
Ang kanilang mga alitan
At di pagkakaunawaan.
Ah, dapat nilang pag-usapan
Ang problema nila't alitan
Nang ito'y agad matugunan.
- Matanog, Maguindanao, malapit sa Matanog National High School
Nobyembre 28, 2008
NAWA'Y DI HANGGANG LAWAY
tulang siyampituhan
Nawa'y di lamang hanggang laway
Ang panawagan nating tunay
Matagal man ang paghihintay
Dapat handa tayong maglamay.
Patuloy pa tayong magsikhay
Nang makamit ang ating pakay
Pagkat ito'y di hanggang laway.
- Parang, Maguindanao
Nobyembre 28, 2008
PARANG GINTONG DI MAHANAP
tulang siyampituhan
Kapayapaan ay kay-ilap
Parang gintong hindi mahanap
Parang pagkaing di malasap
Parang batang di nililingap.
Ngunit ito'y pinapangarap
Ng marami nang naghihirap
Gaano man ito kailap.
- Trading Post, Sultan Kudarat, Maguindanao
Nobyembre 28, 2008
(Dito nagkita ang mga karabanang nanggaling sa Davao at sa Iligan)
PAGRESPETO SA KAPWA
tulang siyampituhan
Huwag gawin sa iyong kapwa
Ang sa sarili ay masama
Upang pamilya'y di lumuha
Kundi'y mapuno ng kalinga.
Huwag mong daanin sa digma
Ang pwedeng pag-usapang pawa
Bilang pagrespeto sa kapwa.
- Brgy. Salimba, Sultan Kudarat, Maguindanao
Nobyembre 28, 2008
NANG IGALANG ANG KARAPATAN
tulang siyampituhan
Ipaglaban ang karapatan
Ng karaniwang mamamayan
Edukasyon, paninirahan
Relihiyon, pangkabuhayan
At iba pa'y dapat tutukan
At patuloy na ipaglaban
Nang igalang ang karapatan.
- Poblacion I, Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
BAYANG LASOG
tulang siyampituhan
Pangarap natin ay kaytayog
Ngunit marapat lang iluhog
Sa bayang nagkalasog-lasog
Dahil digmaan ang dumurog.
Pangarap nati'y idudulog
Nang buong bayan ang dumumog
Sa kapayapaang kaytayog.
- Notre Dame University
Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
BAWAT SIGALOT AY MAY TUGON
10 pantig
Gyera ba'y dahil sa relihiyon?
Mangwasak ba ang kanilang misyon?
Manggulo ba ang kanilang layon?
O dahil kulang sa nilalamon?
Pakiusap sa magkakalaban
Itigil na ang mga patayan
Sigalot ay dapat pag-usapan
At linangin na ang unawaan.
Ang bawat sigalot ay may tugon
Kapayapaan nawa'y magbangon
At huwag sana itong ibaon
Ng napakatagal na panahon.
Kapayapaan nawa'y mahanap
At siya'y atin nang maapuhap
Upang siya na ang lumaganap
Dito sa mundong dapat ilingap.
Kapayapaan nawa'y maglambing
Sa mamamayang himbing at gising
At sa ilulunsad niyang piging
Ay ipahayag ang kanyang sining.
O, nasaan ka, kapayapaan?
Nawa'y magpakita ka sa bayan
Dalawin mo ang sangkatauhan
At yakapin mo kaming tuluyan!
- Kadtuntaya Foundation Inc. (KFI)
Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
KAPAYAPAAN ANG ISALUBONG
tulang siyampituhan
Kung anumang gulo't alitan
Ay sa digmaan na humantong
Dapat bang makipagpatayan?
Karuwagan ba ang pag-urong?
Dalhin natin sa magkalaban
Kapayapaa'y isalubong
Sa kanilang gulo't alitan!
- Datu Omar Sinsuat, Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
KAPWA'Y HUWAG TALIKDAN
9 pantig
Kapwa'y huwag nating talikdan
Sila'y anumang pinagmulan
Ilunsad nati'y kapatiran
Sa ating kapwa at sa bayan.
Huwag nating lagyan ng bakod
Ang ating kapwa't tumalikod
Ang bintana'y lagyan ng tukod
Nang dumungaw ang bawat lingkod.
Sa kapwa'y huwag magkukubli
At isipin lang ay sarili.
Kapwa natin ay ikandili
Na kapayapaan ang saksi.
Kapwa natin ay huwag talikdan
At ihatid ang kapayapaan!
- St. Joseph Retreat House, Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
ANG KAHALAGAHAN NG BAWAT ISA
10 pantig
kapayapaan ay mahalaga
kung ang bawat tao’y nakilala
itong ugnayan sa isa’t isa
naunawaan ang kaisahan
nila sa lahat ng mamamayan
sa mga bayan at katarungan
at kung nadama ng bawat isa
sa buod ng puso’t kaluluwa
na mahalaga ang bawat kapwa
sila’y makikitungong tuluyan
ng may respeto sa katauhan
sa kakayahan at karangalan
- Midsayap, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
ISANG SALITA LAMANG
11 pantig
Mas mabuti’y isang salita lamang
Na panawagan ay kapayapaan
Kaysa napakarami ng salita
Na kaguluhan itong winiwika.
- Pikit, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
ALAM BA NATIN?
10 pantig
Alam natin at ng karamihan
Paano ilunsad ang digmaan
Ngunit atin na bang nalalaman
Kung paano ilulunsad naman
Itong sigaw ng kapayapaan?
- naisulat sa isang stop-over malapit sa simbahan ng Ladtingan, Pikit, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
NAKABIBINGING KATAHIMIKAN
11 pantig
Kung kahulugan ng kapayapaan
Ay ang kawalan lamang ng digmaan
Ito’y walang anumang kahulugan
Sa mga gutom at may karamdaman.
Kung kahulugan ng kapayapaan
Ay pagkaroon ng katahimikan
Dahil armas ay di na nagputukan
Ito’y sadyang nakabibingi lamang.
Magkakaroon ng kapayapaan
Di dahil tahimik na ang digmaan
Kahit kumukulo ang kalooban
Kung makakamtan na ang katarungan.
Ang nakabibinging katahimikan
Ay di pa talaga kapayapaan.
- habang tumatahak sa Buliok Rd., Pikit, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
MAKIPAG-USAP SA KAAWAY
9 pantig, soneto
Kung nais ng kapayapaan
Huwag lang ating kaibigan
Ang dapat nating pakikinggan
Kundi pati na ang kalaban.
Tayo’y makipagtalakayan
Kung anong pinaglalabanan
Kung bakit may mga alitan
Upang agad maresolbahan.
Kaya naman nag-aawayan
Dahil di nagkaintindihan
Ngunit kung mag-uusap lamang
May magandang patutunguhan.
Ito’y dapat maunawaan
Kung nais ng kapayapaan.
- Pagalungan, Maguindanao
Nobyembre 29, 2008
DI SAPILITAN
11 pantig
Kapayapaan ay di sapilitan
Makakamit ito sa unawaan
Ito’y dapat nating mapag-alaman
At ibahagi sa pangkalahatan.
- Poblacion, Makilala, Cotabato
Nobyembre 29, 2008
MASAMA’T MABUTI
10 pantig
O, dapat nating pakatandaan
Walang masamang kapayapaan
At wala ring mabuting digmaan
Para sa ating bansa’t lipunan.
- Bansalan, Davao del Sur
Nobyembre 29, 2008
DAPAT MAGSIMULA SA ATIN
9 pantig
Dapat magsimula sa atin
Ang kapayapaang diringgin
Ng kapwa mamamayan natin.
Ito ang unang dapat gawin
At mahalaga ring tungkulin
Na nararapat nating tupdin.
- Brgy. Cogon, Digos City, Davao del Sur
Nobyembre 29, 2008
KAPAYAPAAN AY DI DAPAT HUMIMLAY
13 pantig
Ang kapayapaan ay di dapat humimlay
At di rin ito dapat magmistulang bangkay
Sa mga aklatan at kasunduang gabay
Kundi ito'y dapat nating mabigyang-buhay.
- Dolly's House of Seafoods
Talisay, Davao del Sur
Nobyembre 29, 2008
PAGMAMAHAL AT HUSTISYA
9 pantig
Kung mapapalaganap natin
Ang pagmamahalan sa atin
At hustisya'y paiiralin
Kapayapaan ay kakamtin
- Toril, Davao City
Nobyembre 29, 2008
SA PAGSILANG NG KAPAYAPAAN
11 pantig
Ipinagbubuntis ng Peace Caravan
At ipinaglilihi ng buong bayan
Ang isinisigaw na kapayapaan
Isang araw nawa'y ating masilayan
Ang kapayapaan sa kanyang pagsilang.
- McArthur Highway, Matina, Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAPAYAPAAN AY MUSIKA
tulang siyampituhan
Ang dapat tumugtog sa masa
Ay di lang pagtigil ng gyera
Kundi kapayapaang nasa
Na may halina ng musika.
Mga nota nito'y kayganda
At sadyang nakahahalina
Ng musikang ito sa masa.
- Ecoland, Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAYSARAP NG KAPAYAPAAN
10 pantig
O, kaysarap ng kapayapaan
Kung ito'y ating malalasahan
Kaytamis nitong parang pukyutan
Habang parang apdo ang digmaan.
Kung diwa nati'y mababahiran
Ng kapayapaang kaylinamnam
Ang puso nati'y masasarapan
Parang langit na ang napuntahan.
Isabay pa'y alak at pulutan
Habang tayo pa'y nagtatagayan
Atin talagang mararanasang
Nabusog itong puso't isipan.
Kaya magkaisa't ating tikman
Ang tamis nitong kapayapaan.
- Liza's Carinderia at Ihaw-Ihaw
Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAHIT MAPAGOD SA KAPAYAPAAN
12 pantig
Kahit mapagod pa sa pangangampanya
Ng kapayapaan sa maraming erya
Ay okey lang basta’t maraming sumaya
Dahil payapa na at wala nang gyera.
- sa bahay ng nag-organisa ng Duyog Mindanao habang umiinom ng kape
Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAPAYAPAAN AT SI JOHN LENNON
12 pantig
Ayon sa awit ng dakilang John Lennon
Bigyan ng tsansa, kapayapaan ngayon
"Give peace a chance" itong sigaw niya't misyon
Na sadyang kayganda ng taglay na layon.
- SM Davao City
Nobyembre 29, 2008
SA KASAMANG NAGKASAKIT
10 pantig
Sa kapatid naming nagkasakit
Na naglakbay ding kasama namin
Nawa ikaw agad ay gumaling
At marami pa tayong gagawin
Upang atin pang palaganapin
Ang kapayapaang mensahe rin
Ng nangyaring Peace Caravan natin
Sakit mo nawa'y di na maulit.
- Ecoland, Davao City
Nobyembre 29, 2008
(Ito'y tula para sa isang kasamang naospital dahil marahil sa pagod sa Peace Caravan)
KAPAYAPAAN AY GINAGAWA
9 pantig
Ang salitang "kapayapaan"
Ay sadyang napakasimple lang
Kayganda kung ito'y pakinggan
Ngunit sadyang kay-ilap naman.
Nawa'y hindi hanggang salita
Itong kapayapaang pita
Nawa'y maisulong sa gawa
At hindi lamang winiwika.
- Ecoland, Davao City
Nobyembre 30, 2008
MARAMING SALAMAT, DUYOG MINDANAO
12 pantig
Maraming salamat sa Duyog Mindanao
Pagkat nakasama ako't nakadalaw
Sa maraming lugar na isinisigaw
Ay kapayapaan sa buong Mindanao.
Maraming salamat, ako'y nakasama
Sa lakbayang itong layon ay kayganda
Nawa'y magpatuloy ang mga sumama
Sa tungkuling itong hatid ay ligaya.
Ligaya sa puso ng mga kaduyog
Saya sa damdamin ang umiindayog
Ang pangarap natin bagamat matayog
Ito'y isang misyong dapat mailuhog.
O, maraming salamat, Duyog Mindanao
Lilisan man ako sa iyong ibabaw
Pakatandaan pong isip ko'y napukaw
Sa Mindanao nawa'y muling makadalaw.
Ako'y babalik na doon sa Maynila
Taglay ang pag-asang may luha at tuwa
Nawa'y maihatid ang diwang payapa
At mensaheng ito sa mga dalita.
Napakarami pa ng mga digmaan
Na dulot ng bulok na pamahalaan
Nawa'y baguhin na pati ang lipunan
Upang magkaroon ng kapayapaan.
Kailangang sadya nitong pagbabago
At tiyakin nating magamit ang pondo
Di sa bala't kanyon, gyerang agresibo
Kundi sa pagbuti ng lagay ng tao.
Nagpapatuloy pa ang mga digmaan
Sa iba pang panig ng sandaigdigan
Ihatid din natin ang mensaheng iyan
Sa kanilang nais ng kapayapaan.
- sinimulan sa Davao International Airport, tinapos sa eroplano ng Cebu Pacific
Nobyembre 30, 2008
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Isa ako sa mapalad na nakasama sa Peace Caravan mula Baguio City patungong Cotabato City mula Nobyembre 21 hanggang 28, 2008, kung saan nananawagan ito na magkaroon ng tunay na kapayapaan sa Mindanao. Ito’y pinangunahan ng Duyog Mindanao.
Ang mga sumusunod na tula ang aking mga nalikha at produkto ng paglalakbay ng Peace Caravan hanggang sa aking pag-alis sa Davao noong Nobyembre 30. Ang mga tulang narito ay makikita sa isyung Nobyembre ng blog na: http://matangapoy.blogspot.com.
May idadagdag pa akong dalawa pang tula para maging 50 na isasama ko naman ang ilang gawa ko pagdating dito sa Maynila. Di pa ito natatapos. Ang lahat ng tula ay balak kong isalibro na pamamagatan kong “Bigas, Hindi Bala: 50 Tula para sa Kapayapaan ng Mindanao” na batay naman sa islogang nakasulat sa streamer na isinabit sa mga sasakyang sumama sa Peace Caravan mula Baguio City hanggang Cotabato City.
Upang marami pa kayong malaman hinggil sa Duyog Mindanao, mangyaring paki-klik ang http://www.duyogmindanao.org/.
Halina't basahin ang naritong mga akda. Maraming salamat sa inyong pagtangkilik.
HALIKA RITO, KAPAYAPAAN
10 pantig, soneto
Nais namin ng kapayapaan
Doon sa lupang ka-Mindanawan
Pagkat iyon ang makatarungan
Sa lahat doong naninirahan.
Hustisya’y nais ng mamamayan
At pagkain sa hapag-kainan
Kapayapaan, hindi digmaan,
Ang sagot at hindi karahasan.
O, nasaan ka, kapayapaan
Tila kay-ilap mo’t di abutan
O ikaw ba’y naririyan lamang
At abot-kamay ng mamamayan.
Halika rito, kapayapaan
At yakapin mo ang sambayanan.
- Baguio City, Nobyembre 20, 2008
KAPAYAPAAN SA BAKWIT
tulang siyampituhan
Ang kapayapaan sa bakwit
Ay kailan kaya sasapit
Ang buhay nila’y nasa bingit
Dahil sa digmaang kaylupit.
O, aming mahabaging langit
Hiling naming nawa’y sumapit
Ang kapayapaan sa bakwit.
- San Fernando, Pampanga
Nobyembre 21, 2008
HINDI DUGO ANG DAPAT BUMAHA
10 pantig, soneto
Hindi dugo ang dapat bumaha
Kundi itong ating pagkalinga
Hindi punglo sa parang ng digma
Kundi kapayapaan sa madla.
Hindi digmaan at pagbabanta
Kundi payapang puso at diwa
Hindi pagdaloy ng mga luha
Kundi pag-agos ng pang-unawa.
Hindi bala ang dapat tumagos
Sa katawan ng mga hikahos
Hindi dugo ang dapat umagos
Kundi pag-ibig sa pusong kapos.
Di ba’t mundo’y kay-ganda’t kay-ayos
Kung kapayapaa’y malulubos.
- Calumpit, Bulacan
Nobyembre 21, 2008
BIGAS, HINDI BALA
6 pantig
Bigas, hindi bala
Pagkain, di gyera
Mundong mapayapa
Hindi pandirigma.
Trabaho at lupa
Di dusa at luha
Kalinga’t unawa
Di banta ng digma.
- Malolos, Bulacan
Nobyembre 21, 2008
DI NORMAL ANG DIGMAAN
14 pantig
Wala silang pakialam magkadigmaan man
Ang mga rebelde at itong pamahalaan
Dahil ito’y normal naman daw na kalagayan
Kahit ang nagbabalita’y pinagsasawaan.
Di normal ang digmaang laging nauulinig
Mortar, baril at bomba sa magkabilang panig
Kung sa gabi't araw ito'y laging naririnig
Apektado ang mga sibilyang nanginginig.
Nanginginig pagkat baka tamaan ng bomba
Ang kanilang bahay, kabuhayan at pamilya
Kaya bago mamatay ay nagsisilikas na
Pagkat naiipit na ng magkalabang pwersa.
Hindi normal ang digmaan pagkat nagugulo
Ang buhay ng sibilyan, ng karaniwang tao
Edukasyon at kabuhayan ay apektado
Napupunta sa bala ang pondo ng gobyerno.
Gyera’y normal ba dahil laging napapakinggan
Sa araw at gabi ang bombahan at ratratan?
Hindi maaaring maging normal ang digmaan
Dahil ang nakataya’y buhay ng mamamayan.
- Quezon Memorial Circle
Nobyembre 22, 2008
BAKIT MAGDIDIGMAAN TAYO, KAPATID?
13 pantig, soneto
Bakit ba tayo magdidigmaan, kapatid
Kung buhay naman natin itong mapapatid
Pag-usapan natin ang problema’t balakid
Upang kapayapaan itong maihatid.
Bakit magdidigmaan kung mareresolba
Sa pag-uusap anumang ating problema
Sa kulay ma’t relihiyon ay magkaiba
Magkakapatid tayong di dapat magdusa.
Di ba’t kaysakit kung kapatid ay mapatay
Kaya buong panahon tayong malulumbay
Ang digmaan ba ang sukatan ng tagumpay
O sa digmaan pala’y pawang paglalamay.
Kapatid ko, halina’t pag-usapan natin
Anumang mga susulpot na suliranin.
- Maharlika Village, Taguig, Metro Manila
Nobyembre 22, 2008
SA DIGMAAN, SIBILYAN ANG KAWAWA
12 pantig
Nagulo na naman ang lupang pangako
At muling pumatak ang kayraming dugo
Marami na namang buhay na naglaho
Bilang ng namatay ay hindi na biro.
Di ba’t may usapang pangkapayapaan?
Sinong nagsimula at may kagagawan
Nitong nagaganap na bagong digmaan
Mga rebelde ba o pamahalaan?
Ang mga sibilyan ang siyang kawawa
Pag nagpatuloy pa itong mga digma
Nagulo ang buhay nitong matatanda
Pati pag-aaral nitong mga bata.
Kayrami na ngayon ng naghihikahos
At kanilang buhay ay kalunos-lunos.
Ang digmaang ito’y kaylan matatapos
Upang buhay nila’y kanilang maayos?
- sinimulan sa Batangas pier at tinapos sa barko patungong Calapan, Oriental Mindoro,
Nobyembre 22, 2008
SA BAWAT DIGMAAN
10 pantig
Pinupulbos ng digmaang ito
Ang ating buhay at pagkatao
Na parang nagngingitngit na bagyo
At sibilyan ang dinidelubyo.
Ang digmaa’y simbigat ng bundok
Na di lahat ay kayang lumunok
Marami na ang dito’y nalugmok
Tila dumapo’y sanlibong dagok.
Ang bawat digmaan ay kay-alat
Para kang nilulunod sa dagat
Tila ka rin isdang ginagayat
Buhay natin ay puno ng sugat.
Dagat ng dugo ang sinisisid
Nitong digmaang sadyang balakid
Sa ating kapwa magkakapatid.
Digmaa’y paano mapapatid?
Bawat panig ay magtalakayan
At tiyaking magtigil-putukan
Na ang kanilang pag-uusapan
Ay usaping pangkapayapaan.
Pigilan ang anumang pagsiil
Nang mawala ang mga hilahil
Ang digmaan ay dapat matigil
Upang tagas ng dugo’y mapigil.
- Calapan, Oriental Mindoro
Nobyembre 23, 2008
KALAPATI’Y KAILAN DADAPO?
10 pantig, soneto
Kalapati’y kailan dadapo
Sa sanga ng ating diwa’t puso?
Kailan pa kaya maglalaho
Ang digmaang nakakatuliro?
Kung may di pagkakaunawaan
Ay mag-usap muna ng harapan
Ayusin ang problemang anuman
At huwag daanin sa patayan.
Kalapati’y dapat makiniig
Sa pagtatagpo ng bawat panig
At ang huning sa kanya’y marinig
Ay kapayapaan sa daigdig.
Kalapati’y dapat nang dumapo
Sa sanga ng bawat diwa’t puso.
- Iloilo, Nobyembre 24, 2008
KAYGANDA NG KAPAYAPAAN
9 pantig, soneto
Kayganda ng kapayapaan
Habang kita’y tinititigan
Ngiti mo’y isang kasiyahan
Sa aking puso at isipan.
Ngunit kung dahil na sa digma
Magandang ngiti mo’y mawala
Puso ko’y tiyak na luluha
At isip ko’y di na payapa.
Kapayapaan ay kayganda
Pag ang problema’y naresolba
Ngiti mo’y muling makikita
At mundong ito’y liligaya.
Ngayon, ako ay nalalango
Sa ngiting tumagos sa puso.
- Iloilo City, Nobyembre 24, 2008
MINAHAL NA KITA, KAPAYAPAAN
11 pantig
Minahal na kita, kapayapaan
Tulad ng kapatid mong kalayaan
Nawa ikaw ay agad matagpuan
Ng nalulumbay kong puso’t isipan.
Nang makita kita’y tila nanginig
Ang puso kong itong nangangaligkig
O, ikaw ang nais kong makaniig
Pagkat kapayapaan ay pag-ibig.
Kapayapaan, ikaw na’y maglambing
Halika na rito sa aking piling
Pag nadama na kita ng taimtim
Ang pagtulog ko’y tiyak na mahimbing.
Ipagtatanggol kita kahit saan
Buhay ko’y alay hanggang kamatayan
Hiling ko lamang ako’y iyong hagkan
Pagkat mahal kita, kapayapaan.
- Bacolod City
Nobyembre 25, 2008
KAPAYAPAAN, IPAGLABAN
10 pantig
Maraming kay-agang namayapa
Di nakilala ang mga mukha
Pagkat naging biktima ng digma
Habang naiwan ay lumuluha.
Paano kung ang luha’y maubos
At mapalitan ito ng poot
Tiyak digmaa’y di matatapos
Pagkat gantihan itong susulpot.
Ilan sa naiwan ay kakasa
At hahawak na rin ng sandata
Nang maipaghiganti ang ama
Ang ina at ang buong pamilya.
Ngunit kung gantihan ang maganap
Ang kapayapaan na’y kay-ilap
Marami ang lalong maghihirap
Kaya nararapat nang mag-usap.
Gyerang ito’y anong pinagmulan
Digmaan ba yaong kasagutan?
O gawin dapat ay pag-usapan
Yaong sa problema’y kalutasan?
Kaytindi man yaong sakripisyo
Basta’t kapayapaan ay matamo
Sadyang napakahalaga nito
Sa ating buhay at pagkatao.
Nasa’y di simpleng katahimikan
Kundi kamtin ang kapayapaan
Sa ating buhay, puso’t isipan
Kaya atin itong ipaglaban!
- sinimulan sa Bacolod City, tinapos sa barko ng Negros Navigation papuntang Cagayan de Oro City, Nobyembre 25-26, 2008
HILING NI MUCHTAR
11 pantig
(Si Muchtar ay 13-anyos na batang lalaki at isang bakwit, taga-Pagangan, Maguindanao. Kasama siya sa Peace Caravan mula Baguio City hanggang Cotabato City, Nobyembre 21-28, 2008)
Sa lugar nila nang magkadigmaan
Pati mga bata'y naapektuhan
Marami ang nawalan ng tahanan
At nakaranas din ng kagutuman.
Kabilang dito ang batang si Muchtar
Na napaalis sa kanilang lugar
Natigil na siya sa pag-aaral
Pamilya pa niya'y gutom at pagal.
Kaya si Muchtar nang kanyang malaman
Na may ilulunsad na Peace Caravan
Siya'y sumama upang manawagan
Na wakasan ang nangyaring digmaan.
At mula doon sa lugar ng digma
Sumama sa karabanang mahaba
At naging isang tagapagsalita
Na kapayapaan ang winiwika.
Ang Peace Caravan saanman magpunta
Hinihiling niyang matigil sana
Yaong digmaang nagbigay ng dusa
Nang pag-aaral ay matapos niya.
Simpleng kahilingan ng isang bata
Nais niyang matigil na ang digma
Tulad din ng hiling ng matatanda
Upang bayan nila'y maging payapa.
Hiling ni Muchtar ay ating pakinggan
Nang makapag-aral siyang tuluyan
Kasama ang iba pang kabataan
Pagkat sila itong bukas ng bayan.
- sinulat sa barko ng Negros Navigation at tinapos sa Cagayan de Oro, Nobyembre 26, 2008.
DILI MI PESTE
11 pantig, soneto
Mula sa barko sa aming pagdating
Agad naglakbay hanggang sa mapansin
Rali sa korte sa ami'y gumising
Ang sigaw nila, "Hindi kami saging."
"Di kami pesteng dapat maispreyan
Pagkat kami'y taong may karangalan
Na dapat lang naman nilang igalang
Kami'y di mga peste sa sagingan."
Ang karabana'y agad sumuporta
Sa panawagan nila ng hustisya
Para sa mga nagkakasakit na
At sa patuloy nilang pagdurusa.
Ang mga tao'y dapat nang pakinggan
At hustisya'y igawad ng hukuman.
- sinulat ng makata sa harap ng gusali ng korte ng Cagayan de Oro habang nagrarali ang mga lumalaban sa aerial spraying sa Davao, habang ang mga ito'y nakasuot ng pulang tela sa ulo na nakasulat "Dili mi peste" na may bungo sa gitna, Nobyembre 26, 2008.
DAPAT BUHAY AY PAYAPA
11 pantig, soneto
Dapat sa buhay nati'y walang banta
Walang anumang alitan at digma
Dapat tamasa rin natin ang laya
Mula sa krimen, alitan at luha.
Kung anuman ang dumating na sigwa
Ay patuloy tayong magpakumbaba
Ito'y napakatamis na adhika
Upang mamuhay tayo ng payapa.
Pangarapin nating wala nang digma
Na gugulo sa ating puso't diwa
Pangarapin nating wala nang luha
Na dadaloy dahil di umunawa.
Kung kapayapaan lagi ang wika
Tao sa mundong ito'y mapayapa.
- Iligan City
Nobyembre 26, 2008
ALITAN AY WAKASAN
11 pantig, soneto
Kung sa ating puso't kaibuturan
Nagmumula yaong kapayapaan
Dapat palang masimulang linisan
Ang ating diwa, pati kalooban.
Kung malinis ang ating kalooban
Haharapin nati'y kapayapaan
Kaya kung may namumuong alitan
Gagawan ng paraang pag-usapan.
Ang isang daan sa kapayapaan
Ay paggamit ng payapang paraan
Ang anumang alitan ay wakasan
Pag-usapan ang mapagkasunduan.
Kaya't lagi nating pagsisikapan
Na bawat isa'y magkaunawaan.
- sinulat sa isang open awditoryum kasama ang mga estudyante at kabataan sa Kolambugan, Lanao del Norte, Nobyembre 26, 2008
LUMULUHA ANG MARAMING INA
10 pantig, soneto
Lumuluha ang maraming ina
Pagkat pati mga anak nila
Ay nadamay at naging biktima
At sa gyerang ito'y nagdurusa.
Nasira ang maraming taniman
Nasunog ang kanilang tahanan
Nawala pati ang kabuhayan
At pati pamilya'y namatayan.
Ang digmaan ay tila berdugo
Na sumira sa kayraming tao
Lumaganap ang maraming gulo
Gyera'y sadyang nakatutuliro.
Mga ina'y patuloy ang luha
Hibik nila'y wakasan ang digma.
- Kauswagan, Lanao del Norte
Nobyembre 26, 2008
MEKANISMO NG USAPAN
14 pantig, soneto
Ang sabi ng gobernador, sa aking hinagap
Upang makamit ang kapayapaang pangarap
Dapat may bagong mekanismo sa pag-uusap
Ito ang dapat ayusin at mangyaring ganap.
Kung ang mga rebelde'y agad na papayagang
Bumalik na sa usapang pangkapayapaan
At magpalakas sila habang tigil-putukan
Ito'y pagbalewala sa mga namatayan.
Katarungan ang hanap ng mga apektado
Sino ang dapat sisihin sa digmaang ito
Ito ang dapat sagutin sa maraming tao
Pagkat nawasak na ang buhay nila sa gulo.
Pag-uusap dapat ay may bagong mekanismo
Pagkat ang dati raw ay di na uubra rito.
- Provincial Capitol, Lanao del Norte
Nobyembre 26, 2008
KAPAYAPAAN AY SUMAINYO
10 pantig
Kapayapaan ay sumainyo
Sapagkat magkakapatid tayo
Alitan ay pag-usapan ninyo
Huwag sa gulo't init ng ulo
Daanin ang pagresolba nito
Ito ang aming pagsusumamo
Na tayo'y dapat magpakatao
At laging makipagkapwa-tao
Upang payapang diwa sa mundo
Ay lumaganap na ngang totoo.
- Dimaporo Gym, Mindanao State University, Marawi City
Nobyembre 27, 2008
PAG BAYAN NA ANG NANGINIG
tulang dalit
Pag bayan na ang nanginig
Halina't buhusan ng tubig
Itong magkabilang panig
Upang init ay lumamig.
- habang sumasamang bumili ng gamot sa botikang Alamina Pharmacy sa Marawi City
Nobyembre 27, 2008
KAYRAMING TAO SA EVACUATION CENTER
9 pantig
Sadyang tadhana ba'y kaylupit
Pagkat napakaraming bakwit
Na doon ay namilipit
Pagkat sa bayan sila'y gipit.
Doon sila nagsisiksikan
Silang umiwas sa digmaan
Pami-pamilya ang nawalan
Ng kani-kanilang tahanan.
Ang bahay nila'y nasunog na
Pagkat tinamaan ng bomba
Kaya't ito'y iniwanan na
Nang makaiwas sa disgrasya.
Mga bakwit ay nangangarap
Magwawakas pa ba ang hirap
Kailan daw mahahagilap
Ang kapayapaan ng ganap.
- sa isang Madrasa na ginawang evacuation center papuntang Piagapo, Lanao del Sur
Nobyembre 27, 2008
TAYO'Y MGA TAGAAKAY SA KAPAYAPAAN
8 pantig
Tayo'y mga tagaakay
Tungo sa kapayapaan
Upang lahat ay mabuhay
Ng nagkakaunawaan.
Di tayo basta hihimlay
Sa harapan ng digmaan
Pagkat ating iaalay
Pagkalinga't unawaan.
Ang tangan nating prinsipyo:
Bawat isa'y nangangarap
Kapayapaan sa mundo
Sa buhay natin ay maganap
Pati karaniwang tao
Na ito rin ang malasap
Mga tagaakay tayo
Tungo sa bayang pangarap.
- Mindanao State University, Marawi City
Nobyembre 27, 2008
KAPAYAPAAN AY BATAY SA HUSTISYA
11 pantig
Ang kahulugan ng kapayapaan
Ay di lang pagkawala ng digmaan
Kundi pagkakaroon ng katarungan
Sa puso at diwa ng sambayanan
Karapatang kumain at mabuhay
Edukasyon, trabaho at pabahay
Kalusugan, paniwala, magnilay
Ay dapat matamasa nilang tunay
Pag ang mga putok ba'y nawala na
Pag di narinig ang mga bomba
Pag nawala na ang banta ng gyera
Mga ito ba'y kapayapaan na?
May kapayapaan kung may hustisya
Sa bawat komunidad at sa kapwa.
- College of Education Mini-Theater, MSU-IIT,
Tibanga, Iligan City, Nobyembre 27, 2008
PAGPAPAHALAGA SA SALITA
11 pantig, soneto
Kung nais mo ng buhay na payapa
Tuparin mo ang pangako't salita
Pagkat salita mo ang iyong mukha
At ang pangako mo ang iyong sumpa.
Kaya dapat lamang pahalagahan
Yaong may mabubuting kalooban.
Sapagkat sila'y tapat sa usapan
Salita'y binibigyang katuparan.
Kung minamahalaga ang salita
Ikaw ay tiyak na kahanga-hanga
Ang dumaan man ay anumang sigwa
Tiyak na tulad mo'y di magigiba.
Payapang mundo'y ating makakamtan
Kung salita'y pinahahalagahan.
- Iligan City
Nobyembre 27, 2008
(ang tulang ito'y nilikha ng makata habang nakikibahagi sa Peace Caravan ng Duyog Mindanao mula Baguio City hanggang Cotabato City, Nobyembre 21-28, 2008)
PAGSUMIKAPANG MAISANDIG
11 pantig
Kung sa ating puso'y walang pag-ibig
Kapayapaan ay di mananaig
Pagsumikapan nating maisandig
Kapayapaan sa buong daigdig.
- maraming nagraraling Muslim ang sumalubong sa amin sa Brgy. Matampay, Balabagan, Lanao del Sur, Nobyembre 28, 2008
PAG NAPLAT ANG GULONG NG KAPAYAPAAN
12 pantig
Pag naplat ang gulong ng kapayapaan
Ititigil na ba ang mga usapan
Ang magreresolba ba nito'y digmaan
O baka pwede nang magtigil-putukan?
- naplatan ng gulong ang sinasakyan namin sa Km1611, C12, sa Lanao del Sur
Nobyembre 28, 2008
ANG LAWA NG LANAO
12 pantig
Kaylinaw ng tubig sa Lawa ng Lanao
Na sa aking uhaw ay makatitighaw
Ito'y lawang nais kong makaulayaw
Na sa puso't diwa'y sadyang nakapukaw.
Payapang payapa ang Lawa ng Lanao
Marahil sapagkat siya'y humihiyaw:
"Sa kapayapaan, ako'y nauuhaw
Tanging sa uhaw ko'y ito ang titighaw."
Kung adhika nati'y ganito kalinaw
Maaakay natin ang sinumang uhaw
Sa kapayapaang sa puso'y durungaw
Lalo't tapat tayo't hindi paimbabaw.
Tila ang mensahe ng Lawa ng Lanao
Ito ma'y kaylalim ay sadyang kaylinaw:
"Ang buhay sa mundo'y hindi na papanglaw
Kung kapayapaan ang dito'y tatanglaw."
- habang tumatahak sa hiway papuntang Cotabato City mula Marawi
Nobyembre 28, 2008
TAMBOL ANG SINALUBONG
tulang siyampituhan
Mga tambol ang sinalubong
Sa aming dinaanan doon
Na kapayapaan ang layon
Sa mahabang lakbay na iyon.
Kahit noon ay umaambon
Kita sa plakard ang pag-ayon
Kaya tambol ang sinalubong
- Brgy.Daguan, Kapatagan, Lanao del Sur
Nobyembre 28, 2008
KAYRAMING TSEKPOINT
10 pantig
Kayraming teskpoint itong nadaanan
Habang patungo sa paroroonan
Sa bawat sulok, bawat lansangan
Tila patuloy ang sagupaan
At di pa nagtitigil-putukan.
- habang dumaraan sa hiway, Lanao del Sur
Nobyembre 28, 2008
PAANO MATUTUGUNAN
tulang siyampituhan
Paano ba matutugunan
Ng dalawang naglalabanan
Ang kanilang mga alitan
At di pagkakaunawaan.
Ah, dapat nilang pag-usapan
Ang problema nila't alitan
Nang ito'y agad matugunan.
- Matanog, Maguindanao, malapit sa Matanog National High School
Nobyembre 28, 2008
NAWA'Y DI HANGGANG LAWAY
tulang siyampituhan
Nawa'y di lamang hanggang laway
Ang panawagan nating tunay
Matagal man ang paghihintay
Dapat handa tayong maglamay.
Patuloy pa tayong magsikhay
Nang makamit ang ating pakay
Pagkat ito'y di hanggang laway.
- Parang, Maguindanao
Nobyembre 28, 2008
PARANG GINTONG DI MAHANAP
tulang siyampituhan
Kapayapaan ay kay-ilap
Parang gintong hindi mahanap
Parang pagkaing di malasap
Parang batang di nililingap.
Ngunit ito'y pinapangarap
Ng marami nang naghihirap
Gaano man ito kailap.
- Trading Post, Sultan Kudarat, Maguindanao
Nobyembre 28, 2008
(Dito nagkita ang mga karabanang nanggaling sa Davao at sa Iligan)
PAGRESPETO SA KAPWA
tulang siyampituhan
Huwag gawin sa iyong kapwa
Ang sa sarili ay masama
Upang pamilya'y di lumuha
Kundi'y mapuno ng kalinga.
Huwag mong daanin sa digma
Ang pwedeng pag-usapang pawa
Bilang pagrespeto sa kapwa.
- Brgy. Salimba, Sultan Kudarat, Maguindanao
Nobyembre 28, 2008
NANG IGALANG ANG KARAPATAN
tulang siyampituhan
Ipaglaban ang karapatan
Ng karaniwang mamamayan
Edukasyon, paninirahan
Relihiyon, pangkabuhayan
At iba pa'y dapat tutukan
At patuloy na ipaglaban
Nang igalang ang karapatan.
- Poblacion I, Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
BAYANG LASOG
tulang siyampituhan
Pangarap natin ay kaytayog
Ngunit marapat lang iluhog
Sa bayang nagkalasog-lasog
Dahil digmaan ang dumurog.
Pangarap nati'y idudulog
Nang buong bayan ang dumumog
Sa kapayapaang kaytayog.
- Notre Dame University
Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
BAWAT SIGALOT AY MAY TUGON
10 pantig
Gyera ba'y dahil sa relihiyon?
Mangwasak ba ang kanilang misyon?
Manggulo ba ang kanilang layon?
O dahil kulang sa nilalamon?
Pakiusap sa magkakalaban
Itigil na ang mga patayan
Sigalot ay dapat pag-usapan
At linangin na ang unawaan.
Ang bawat sigalot ay may tugon
Kapayapaan nawa'y magbangon
At huwag sana itong ibaon
Ng napakatagal na panahon.
Kapayapaan nawa'y mahanap
At siya'y atin nang maapuhap
Upang siya na ang lumaganap
Dito sa mundong dapat ilingap.
Kapayapaan nawa'y maglambing
Sa mamamayang himbing at gising
At sa ilulunsad niyang piging
Ay ipahayag ang kanyang sining.
O, nasaan ka, kapayapaan?
Nawa'y magpakita ka sa bayan
Dalawin mo ang sangkatauhan
At yakapin mo kaming tuluyan!
- Kadtuntaya Foundation Inc. (KFI)
Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
KAPAYAPAAN ANG ISALUBONG
tulang siyampituhan
Kung anumang gulo't alitan
Ay sa digmaan na humantong
Dapat bang makipagpatayan?
Karuwagan ba ang pag-urong?
Dalhin natin sa magkalaban
Kapayapaa'y isalubong
Sa kanilang gulo't alitan!
- Datu Omar Sinsuat, Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
KAPWA'Y HUWAG TALIKDAN
9 pantig
Kapwa'y huwag nating talikdan
Sila'y anumang pinagmulan
Ilunsad nati'y kapatiran
Sa ating kapwa at sa bayan.
Huwag nating lagyan ng bakod
Ang ating kapwa't tumalikod
Ang bintana'y lagyan ng tukod
Nang dumungaw ang bawat lingkod.
Sa kapwa'y huwag magkukubli
At isipin lang ay sarili.
Kapwa natin ay ikandili
Na kapayapaan ang saksi.
Kapwa natin ay huwag talikdan
At ihatid ang kapayapaan!
- St. Joseph Retreat House, Cotabato City
Nobyembre 28, 2008
ANG KAHALAGAHAN NG BAWAT ISA
10 pantig
kapayapaan ay mahalaga
kung ang bawat tao’y nakilala
itong ugnayan sa isa’t isa
naunawaan ang kaisahan
nila sa lahat ng mamamayan
sa mga bayan at katarungan
at kung nadama ng bawat isa
sa buod ng puso’t kaluluwa
na mahalaga ang bawat kapwa
sila’y makikitungong tuluyan
ng may respeto sa katauhan
sa kakayahan at karangalan
- Midsayap, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
ISANG SALITA LAMANG
11 pantig
Mas mabuti’y isang salita lamang
Na panawagan ay kapayapaan
Kaysa napakarami ng salita
Na kaguluhan itong winiwika.
- Pikit, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
ALAM BA NATIN?
10 pantig
Alam natin at ng karamihan
Paano ilunsad ang digmaan
Ngunit atin na bang nalalaman
Kung paano ilulunsad naman
Itong sigaw ng kapayapaan?
- naisulat sa isang stop-over malapit sa simbahan ng Ladtingan, Pikit, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
NAKABIBINGING KATAHIMIKAN
11 pantig
Kung kahulugan ng kapayapaan
Ay ang kawalan lamang ng digmaan
Ito’y walang anumang kahulugan
Sa mga gutom at may karamdaman.
Kung kahulugan ng kapayapaan
Ay pagkaroon ng katahimikan
Dahil armas ay di na nagputukan
Ito’y sadyang nakabibingi lamang.
Magkakaroon ng kapayapaan
Di dahil tahimik na ang digmaan
Kahit kumukulo ang kalooban
Kung makakamtan na ang katarungan.
Ang nakabibinging katahimikan
Ay di pa talaga kapayapaan.
- habang tumatahak sa Buliok Rd., Pikit, North Cotabato
Nobyembre 29, 2008
MAKIPAG-USAP SA KAAWAY
9 pantig, soneto
Kung nais ng kapayapaan
Huwag lang ating kaibigan
Ang dapat nating pakikinggan
Kundi pati na ang kalaban.
Tayo’y makipagtalakayan
Kung anong pinaglalabanan
Kung bakit may mga alitan
Upang agad maresolbahan.
Kaya naman nag-aawayan
Dahil di nagkaintindihan
Ngunit kung mag-uusap lamang
May magandang patutunguhan.
Ito’y dapat maunawaan
Kung nais ng kapayapaan.
- Pagalungan, Maguindanao
Nobyembre 29, 2008
DI SAPILITAN
11 pantig
Kapayapaan ay di sapilitan
Makakamit ito sa unawaan
Ito’y dapat nating mapag-alaman
At ibahagi sa pangkalahatan.
- Poblacion, Makilala, Cotabato
Nobyembre 29, 2008
MASAMA’T MABUTI
10 pantig
O, dapat nating pakatandaan
Walang masamang kapayapaan
At wala ring mabuting digmaan
Para sa ating bansa’t lipunan.
- Bansalan, Davao del Sur
Nobyembre 29, 2008
DAPAT MAGSIMULA SA ATIN
9 pantig
Dapat magsimula sa atin
Ang kapayapaang diringgin
Ng kapwa mamamayan natin.
Ito ang unang dapat gawin
At mahalaga ring tungkulin
Na nararapat nating tupdin.
- Brgy. Cogon, Digos City, Davao del Sur
Nobyembre 29, 2008
KAPAYAPAAN AY DI DAPAT HUMIMLAY
13 pantig
Ang kapayapaan ay di dapat humimlay
At di rin ito dapat magmistulang bangkay
Sa mga aklatan at kasunduang gabay
Kundi ito'y dapat nating mabigyang-buhay.
- Dolly's House of Seafoods
Talisay, Davao del Sur
Nobyembre 29, 2008
PAGMAMAHAL AT HUSTISYA
9 pantig
Kung mapapalaganap natin
Ang pagmamahalan sa atin
At hustisya'y paiiralin
Kapayapaan ay kakamtin
- Toril, Davao City
Nobyembre 29, 2008
SA PAGSILANG NG KAPAYAPAAN
11 pantig
Ipinagbubuntis ng Peace Caravan
At ipinaglilihi ng buong bayan
Ang isinisigaw na kapayapaan
Isang araw nawa'y ating masilayan
Ang kapayapaan sa kanyang pagsilang.
- McArthur Highway, Matina, Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAPAYAPAAN AY MUSIKA
tulang siyampituhan
Ang dapat tumugtog sa masa
Ay di lang pagtigil ng gyera
Kundi kapayapaang nasa
Na may halina ng musika.
Mga nota nito'y kayganda
At sadyang nakahahalina
Ng musikang ito sa masa.
- Ecoland, Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAYSARAP NG KAPAYAPAAN
10 pantig
O, kaysarap ng kapayapaan
Kung ito'y ating malalasahan
Kaytamis nitong parang pukyutan
Habang parang apdo ang digmaan.
Kung diwa nati'y mababahiran
Ng kapayapaang kaylinamnam
Ang puso nati'y masasarapan
Parang langit na ang napuntahan.
Isabay pa'y alak at pulutan
Habang tayo pa'y nagtatagayan
Atin talagang mararanasang
Nabusog itong puso't isipan.
Kaya magkaisa't ating tikman
Ang tamis nitong kapayapaan.
- Liza's Carinderia at Ihaw-Ihaw
Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAHIT MAPAGOD SA KAPAYAPAAN
12 pantig
Kahit mapagod pa sa pangangampanya
Ng kapayapaan sa maraming erya
Ay okey lang basta’t maraming sumaya
Dahil payapa na at wala nang gyera.
- sa bahay ng nag-organisa ng Duyog Mindanao habang umiinom ng kape
Davao City
Nobyembre 29, 2008
KAPAYAPAAN AT SI JOHN LENNON
12 pantig
Ayon sa awit ng dakilang John Lennon
Bigyan ng tsansa, kapayapaan ngayon
"Give peace a chance" itong sigaw niya't misyon
Na sadyang kayganda ng taglay na layon.
- SM Davao City
Nobyembre 29, 2008
SA KASAMANG NAGKASAKIT
10 pantig
Sa kapatid naming nagkasakit
Na naglakbay ding kasama namin
Nawa ikaw agad ay gumaling
At marami pa tayong gagawin
Upang atin pang palaganapin
Ang kapayapaang mensahe rin
Ng nangyaring Peace Caravan natin
Sakit mo nawa'y di na maulit.
- Ecoland, Davao City
Nobyembre 29, 2008
(Ito'y tula para sa isang kasamang naospital dahil marahil sa pagod sa Peace Caravan)
KAPAYAPAAN AY GINAGAWA
9 pantig
Ang salitang "kapayapaan"
Ay sadyang napakasimple lang
Kayganda kung ito'y pakinggan
Ngunit sadyang kay-ilap naman.
Nawa'y hindi hanggang salita
Itong kapayapaang pita
Nawa'y maisulong sa gawa
At hindi lamang winiwika.
- Ecoland, Davao City
Nobyembre 30, 2008
MARAMING SALAMAT, DUYOG MINDANAO
12 pantig
Maraming salamat sa Duyog Mindanao
Pagkat nakasama ako't nakadalaw
Sa maraming lugar na isinisigaw
Ay kapayapaan sa buong Mindanao.
Maraming salamat, ako'y nakasama
Sa lakbayang itong layon ay kayganda
Nawa'y magpatuloy ang mga sumama
Sa tungkuling itong hatid ay ligaya.
Ligaya sa puso ng mga kaduyog
Saya sa damdamin ang umiindayog
Ang pangarap natin bagamat matayog
Ito'y isang misyong dapat mailuhog.
O, maraming salamat, Duyog Mindanao
Lilisan man ako sa iyong ibabaw
Pakatandaan pong isip ko'y napukaw
Sa Mindanao nawa'y muling makadalaw.
Ako'y babalik na doon sa Maynila
Taglay ang pag-asang may luha at tuwa
Nawa'y maihatid ang diwang payapa
At mensaheng ito sa mga dalita.
Napakarami pa ng mga digmaan
Na dulot ng bulok na pamahalaan
Nawa'y baguhin na pati ang lipunan
Upang magkaroon ng kapayapaan.
Kailangang sadya nitong pagbabago
At tiyakin nating magamit ang pondo
Di sa bala't kanyon, gyerang agresibo
Kundi sa pagbuti ng lagay ng tao.
Nagpapatuloy pa ang mga digmaan
Sa iba pang panig ng sandaigdigan
Ihatid din natin ang mensaheng iyan
Sa kanilang nais ng kapayapaan.
- sinimulan sa Davao International Airport, tinapos sa eroplano ng Cebu Pacific
Nobyembre 30, 2008
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento